BOSBOOM IN ALKMAAR
Bij de reconstructie van de Taco Mesdagzalen
van het Groninger Museum heeft het Webmuseum MesdagVanCalcar ervoor gekozen
om de oudst bekende historische bron, de Gids door het Museum van Oudheden
van 1907, behoudens evidente onjuistheden te respecteren in de rangschikking
van de schilderijen en ook wat betreft hun titels.
In de schenking door Geesje Mesdag-van Calcar aan het Groninger Museum,
in de jaren 1902 tot 1905, bevinden zich twee kerkinterieurs van Johannes
Bosboom (1817 - 1891). Het zijn een schilderij aangeduid als "Kerk"
en een aquarel "Kerk te Alkmaar".
Dat laatste blijkt niet juist. Het Groninger Museum heeft de naam voor
de aquarel op gezag van de Bosboomkenner Mieke Bulte gewijzigd in "Interieur
van de St. Laurenskerk te Rotterdam". (Zie Taco
Mesdag Aquarellenzaal)
De "Bosboom"
in de Taco Mesdag Schilderijenzaal,
Noordaanzicht, tweede van rechts
Het leek ons niet onwaarschijnllijk dat een verwisseling van namen al had plaats gevonden bij de schenking, hetzij op een lijstje van Geesje Mesdag, die wel vaker onzorgvuldig was, hetzij bij de administratie in het Museum van Oudheden zoals het toen nog heette. Daarom hebben we met een bezoek aan het gebouw onderzocht of het olieverfschilderij dan misschien de Grote Kerk in Alkmaar uitbeeldt, die overigens ook Laurenskerk genoemd wordt. Bosboom kende deze kerk heel goed. Hij was er zelfs getrouwd met de bekende Alkmaarse schrijfster Geertruida Toussaint.
Zodra we binnen zijn bekruipt ons even een gevoel van ontmoediging. Waar is dat mysterieuze licht, die witte kolommen, die popperige figuurtjes? Natuurstenen vloerplaten, dikke ronde zuilen, geelkoperen kroonluchters, ze worden altijd in dit soort kerken toegepast. En je legt je er bij neer: zo'n vaag gespecificeerde "Kerk" kan overal staan zoals dat met een onlogische zinswending heet.
Het interieur van de kerk blijkt echt overeen te stemmen met dat op het schilderij, op een standpunt nabij het transept in de noordelijke zijbeuk, kijkend in de richting van het koor. Zie het schematische schetsje hiernaast, ter plaatse gemaakt. De basementen van de zuilen zijn ongeveer manshoog. Volgens een daar aanwezige rondleider waren zuilen en wanden voorheen van wit pleisterwerk voorzien. Opvallend is het triforium boven de spitsboog.
Het schilderij vertoont ook een zeer sterke gelijkenis met de studie "Grote of St. Laurenskerk te Alkmaar" van Bosboom in het Museum Mesdag.
En evenzo met zijn "Interieur van de Grote- of Laurenskerk in Alkmaar" door Instituut Collectie Nederland uitgeleend aan het Dordrechts Museum is de overeenkomst treffend. Op alle vier afbeeldingen is het triforium herkenbaar.
We hebben daarom voorgesteld dat de onjuiste titel van de aquarel nu
aan het schilderij wordt toegekend, dat dan de naam zal dragen "Kerk
te Alkmaar".
Het Groninger Museum vindt de conclusie zeer aannemelijk en heeft de titel
aangepast met verwijzing naar de argumentatie.
dr. R. Vetter en drs. N.I. W. Vetter-Boot