Gabriel en Ritsema schilderen buiten

LEESTAFEL


	Jacob Ritsema, opgedragen à Mme Gabriel De schilder PJC Gabriel, buiten werkend Gemeentemuseum Den Haag		Gabriel en Ritsema schilderen buiten Jacob Ritsema heeft tijdens zijn schilderstage – geen beginneling meer – bij Constan Gabriel rond 1890 reizen gemaakt naar de Veluwe en andere schilderachtige plaatsen. In die periode heeft hij zijn leermeester afgebeeld, terwijl die bezig is een hooischelf te schetsen. Het is een meesterlijk schilderij. We zien Gabriel op de rug, beschermd tegen het felle zonlicht door een parasol, zittend op een krukje, schetsboek op zijn knieën, tegenover een hooischelf, in een vrijwel leeg heide-weide- landschap. Er staat nog niets op het papier, maar in "drie vloeken en een zucht" zal het af zijn. Mooi gevonden is het beeldrijm tussen hoedpunt en hooipunt.
	Vergelijken we dit schilderij met een werk van Gabriel "En plein air", gedateerd rond 1875 volgens de eigenaar, het Teylers Museum, dan valt ons in beide schilderijen de overeenkomst op tussen de contour van de schilder inclusief de uitbeelding van de parasol. Men kan zich niet aan de indruk onttrekken dat Jacob Ritsema een goedmoedige parodie heeft gemaakt op de karakteristieke wijze waarop Gabriel zat te schilderen. Een werkwijze die Gabriel zich zelf ook al bewust was, een soort zelfportret.		Constan Gabriel En plein air Olieverf op doek Collectie Teylers Museum
	La Hulpe bij Brussel Aquarel Taco Mesdag Collectie Groninger Museum		Als inwonend leerling zal Jacob Ritsema dit schilderij van Gabriel zeer waarschijnlijk gekend hebben. Hij heeft met de hooischelf op het tweede plan ook nog een van Gabriels geliefkoosde schilderobjecten toegevoegd, dat we kennen van La Hulpe, buitengemeente van Brussel. Die hooischelf van Ritsema stond zeer waarschijnlijk niet ter plaatse: een hooiberg verwacht je op een boerenerf en niet midden op een weiland. En zo'n hooischelf lijkt ook niet erg gewoon in Nederland.
	Bovendien is de hooistaak een beetje erg lang uitgevallen (zie perspectiefschets): bijna 6 meter. Dat lijkt er ook op te wijzen dat Jacob niet het hele tafereeltje ter plaatse heeft gezien, maar het uit onderdelen heeft gecomponeerd. Alleszins acceptabel voor een artistiek cadeau, waarmee hij zijn gastvrouw, Mme Gabriel, ongetwijfeld aangenaam verrast heeft.		Perspectiefschets Aangenomen dat de parasol 2m hoog is meet de hooistaak bijna 6 m.
	Boerderij in Oosterbeek = Boerderij in Terhulpen bij Brussel Olieverf Collectie KunsthandelRichard Polak		Zie ook: schilderijen – Gabrielzaal biografie – De schilder Constan Gabriel iconografie – Oosterbeek of La Hulpe?
			Rob en Winky Vetter